Asbest sanayi devriminin başlangıcından 1970'li yılların başına kadar yoğun olarak kullanılan bir maddedir. Amyant olarak da bilinen bir mineraldir. Kanserojen bir madde olduğu kanıtlandıktan sonra kullanımı kısıtlanmıştır. Buna rağmen günümüzde bazı sanayi alanlarında bu mineral kullanılmaktadır.

Asbestin Kullanım Alanları
Asbest ısı yalıtımı, gemi sanayinde, uçak ve otomobil sanayiinde, ses yalıtımında, inşaat sektöründe, makine konstrüksiyonlarında yağlayıcı madde ve sızdırmazlık elemanlarında, asfaltta, conta imalatında, otomobil fren balatalarında, basınca dayanıklı borularda ve bazı yapıştırıcıların yapısında bulunmaktadır.

Asbest'in Sağlığa Zararları.
Asbestin çok ince liflere sahip bir yapısı vardır. Bu lifler mikroskobik yapıdadır ve havaya karıştığında gözle görülemezler. Havada saatlerce asılı kalabilen asbest lifler solunumla vücuda alınır ve kanserojen etkiye sahiptir.
Ortamda asbest liflerinin bulunduğunu ölçmek için hassas cihazlar kullanılmaktadır.
Solunumla akciğer ve bronşlara yerleşen asbest lifler iğnemsi bir yapıdadır. Yerleştikleri dokuda yara açarlar ve bu yaralar çoğu zaman sürekli büyür.
Akciğerde alveollere ulaşan lifler oksijenin kana geçişini azaltır. Asbestin kansere neden olması için 5 ila 20 yıl arasında bir süre geçmesi yeterlidir. Ortaya çıkan bu kanser tıp alanında mesothalioma olarak adlandırılmaktadır.
Gastrointestial kanseri olarak bilinen mide ve kalın bağırsakta görülen kanser türü de asbestle ortaya çıkabilmektedir. (20-40 yıl)
Bu mineral asbestosis denilen akciğer rahatsızlığına da yol açar.


Ülkemizde Orta Anadolu'da köylülerin “Ak Toprak”, “Ceren Toprağı”, “Höllük toprağı" olarak adlandırdığı toprak çeşitlerinde asbest bulunduğu tespit edilmiştir. Köylüler bu toprakla duvar sıvası, çatı izolasyonu, çocuklarda pudra toprağı olarak kullanmaktadır.
Yapılan tahlillerde köylülerin ciğerlerinde asbest maddesine rastlanmıştır.
Asbestten Korunma

Bunların yanında;
Halk, asbestin zararları konusunda eğitilmelidir.
Asbestle badana yapılmış evlerin duvarları plastik boya ile yeniden boyanmalıdır.
Asbestli toprak kullanan köylülerin yerleri değiştirilmelidir.
Doktorlar asbest hastalıkları hakkında aydınlatılmalıdır.

Asbestin Yasaklanması:
Asbest kanunen yasaklanmış bir maddedir. Bazı zorunlu alanlarda kullanılıyor olmasına karşın 31.12.2010 yılında yürürlüğe giren "Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların Ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına Ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" uyarınca asbesti aşağıdaki şartlarda kullanmak yasaklanmıştır:
“(3) Serpantin grubu asbest lifi olarak tanımlanan;
Krizotil asbest (beyaz asbest), CAS No: 12001–29–5, CAS No: 132207–32–0,
lifleri çıkarılamaz, üretilemez, herhangi bir ürünün üretiminde ve üretim dışında herhangi bir amaçla
kullanılamaz, satış ve kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez.
(4) Mevcut elektroliz tesislerinde kullanılan krizotil asbest içeren diyaframlar hariç olmak üzere, krizotil
asbest liflerinin kullanım hükümlerine uymayan ürünler, kullanım amacıyla piyasaya arz edilemez ve
kullanılamaz.
Asbest'in Geri Dönüşümü:
Asbestin geri dönüşümü diğer maddelerin geri dönüşümünden biraz farklıdır. Diğer dönüşümlerde elde edilen madde tekrar kullanım amacı taşırken asbestte amaç tekrar kazanmak değil, bertaraf etmektir.
Tehlikeli bir madde olduğu için geri dönüşüm sürecinde çalışanların güvenlik tedbirlerinde dikkatli olmaları da gerekmektedir.
Özellikle gemilerde kullanılan asbestin bertarafı önemli bir sektör oluşturmaktadır. Türkiye'de de kurulan bazı şirketler gemi sökümü ve asbest bertarafı konusunda faaliyet göstermektedir.