TÜRK PETROL KANUNU
Kanun No. 5574 |
|
Kabul
Tarihi : 17/1/2007 |
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1- Bu Kanunun amacı, ülke petrol kaynaklarının
hızlı, sürekli ve etkili bir şekilde aranmasını, geliştirilmesini
ve üretilmesini sağlamaktır. Bu Kanun, Türkiye'de petrol arama
ve üretim faaliyetlerinin düzenlenmesi, yönlendirilmesi, teşvik
edilmesi, denetlenmesi, arama ve üretim için gerekli bilgilerin
ve verilerin toplanması, değerlendirilmesi ve kullanıma sunulmasına
ilişkin usûl ve esasları kapsar.
Tanımlar
MADDE 2- Bu Kanunun uygulanmasında;
1- Devlet: Türkiye Cumhuriyeti Devletini,
2- Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
3- Bakan: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanını,
4- Genel Müdürlük: Petrol İşleri Genel Müdürlüğünü,
5- Genel Müdür: Petrol İşleri Genel Müdürünü,
6- Şahıs: Gerçek veya tüzel kişileri,
7- a) Ham petrol: Yerden çıkan veya çıkarılabilen sıvı haldeki
doğal hidrokarbonları,
b) Doğal gaz: Yerden çıkan veya çıkarılabilen gaz halindeki
doğal hidrokarbonları,
c) Gaz hidrat: Yerden çıkan veya çıkarılabilen metan gazını
hapseden su buzundan oluşan doğal hidrokarbonları,
ç) Petrol: (a), (b) ve (c) alt bentlerinde tanımlanan doğal
hidrokarbonları,
8- Petrollü arazi: İşletmeye elverişli miktarda bir petrol varlığının
belirlendiği arz parçasını,
9- a) Petrol bulgusu: Yapılan arama faaliyetleri sırasında bir
petrol varlığının tespit edilmesini,
b) Keşif: İşletmeye elverişli bir petrol birikiminin bulunmasını,
10- a) Araştırma: Petrol aramak üzere arazinin, yerden ve havadan
topografik, jeolojik, jeofizik, jeokimyasal ve benzer yöntemlerle
veri toplanarak incelenmesi, arama sondajları hariç jeolojik
bilgi edinmek için sondajlar yapılması işlemlerini,
b) Arama sondajı: Petrol bulmak amacıyla yapılan sondajları,
c) Tespit sondajı: Petrollü arazinin boyutunu tespit etmek üzere
sınırlı sayıda yapılan sondajları,
ç) Arama: (a), (b) ve (c) alt bentlerindeki faaliyetlerin tümünü,
11- Geliştirme: Petrollü arazinin değerlendirilmesi için gerektiği
kadar kuyu açılmasını, yer üstü tesislerinin, taşıma hatlarının
ve yer üstü depolarının kurulmasını,
12- a) Üretim sondajı: Petrollü arazide üretim amacıyla yapılan
sondajları,
b) Atık su kuyusu: Petrollü araziden yapılan üretim sırasında
ortaya çıkan atık suyun rezervuara basılması için açılan veya
bu amaçla kullanılan kuyuları,
c) Enjeksiyon kuyusu: Petrollü araziden yapılan üretimi artırmak
üzere rezervuara gaz veya sıvı basılması için açılan veya bu
amaçla kullanılan kuyuları,
ç) Üretim: Üretim sondajı, atık su kuyusu, enjeksiyon kuyusu
ile geliştirme faaliyetlerini ve petrolün çıkarılmasını, ön işlenmesi
ile saha dahilinde veya civarında bulunan depolara, iletim hattına
veya rafineriye boru hattı ve diğer vasıtalarla taşınmasını ve
depolanmasını,
13- Üretim artırma yöntemi: Üretim yapılan bir sahada, rezervuardaki
petrolün akışkanlığını artırmak ve/veya, azalmakta olan rezervuar
enerjisinin artırılması maksadıyla itim desteği sağlanarak ek
üretim elde etmek üzere kullanılan metotları,
14- Petrol birimi: 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basınç
altında ölçülen 158.984 litre ham petrolü veya 15,5 santigrat
derecede ve 1 atmosfer basınç altında ölçülen 1 metreküp doğal
gazı,
15- Petrol işlemi: Arama, üretim ile yurt içinde üretilen petrolün
satılmasını, bu işlemlerden herhangi biri için lüzumlu enerji
ve su tesisleri ile üretilen petrolün saha içinde veya ana iletim
hattı veya yakınındaki rafineriye veya doğal gazın serbest tüketiciye
teslimine kadar taşınmasını sağlayan boru hatlarının, bina, kamp
ve diğer tüm tesislerle teçhizatın inşasını, kurulmasını ve işletilmesini
ve bu faaliyetlere ilişkin malî, ticarî ve idarî faaliyetleri,
16- Araştırma izni: Sınırları belli bir alanda araştırma yapmak
üzere Genel Müdürlükçe verilen izni,
17- a) Arama ruhsatnamesi: Bu Kanuna göre verilen petrol arama
ruhsatnamesini,
b) Arama sahası: Bir arama ruhsatnamesinin kapsadığı sahayı,
18- a) İşletme ruhsatnamesi: Bu Kanuna göre verilen petrol üretim
ruhsatnamesini,
b) İşletme sahası: Bir işletme ruhsatnamesinin kapsadığı sahayı,
c) Üretim sahası: İşletme sahası içindeki petrollü araziyi,
19- Kullanma hakkı: Bir petrol işlemi ile ilgili araziyi kiralama
ve bu arazi üzerinde tesisi mümkün olan intifa ve irtifak haklarını,
20- Araştırıcı: Araştırma izni sahibini,
21- Arayıcı: Arama ruhsatnamesi sahibini,
22- İşletmeci: İşletme ruhsatnamesi sahibini,
23- Operatör: Bir arama ruhsatnamesi veya işletme ruhsatnamesinde
müştereken petrol hakkı sahibi olan şirketlerin aralarında yapacakları
ve Genel Müdürlük tarafından da onaylanan bir anlaşmaya göre
bu şirketlerden petrol işlemi yürütecek şirketi,
24- Müşterek temsilci: Petrol hakkı sahibi şirketlerin birlikte
göstereceği temsilciyi,
25- Petrol hakkı: Bir araştırma izninden veya arama ruhsatnamesinden
veya işletme ruhsatnamesinden doğan haklardan herhangi birini,
26- Bölge: Bu Kanuna göre belirlenmiş bir petrol bölgesini,
27- Açık saha: Bu Kanunun hükümleri çerçevesinde aramaya, işletmeye
veya bunlar için başvuruya açık bulundurulan bir sahayı,
28- Tehlikeli fiil: Bir işlemin yapılmasında, bunların yapıldığı
mahalde veya yakınında bulunan bir kimsenin ölümüne, sakatlanmasına
veya sağlığının bozulmasına, çevrenin kirlenmesine sebep olan
veya olabilecek nitelikte bulunan bir fiil veya ihmali,
29- Arazi: Türkiye Cumhuriyetinin topraklarını, iç sularını,
kara sularını ve bunların ötesinde sınırları uluslararası hukuka
uygun biçimde belirlenmiş kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik
bölge alanlarını,
30- Kuyubaşı fiyatı: Ham petrolün ve doğal gazın, üretim yerinden
piyasa fiyatının oluştuğu yere kadar getirilmesi için gerekli
nakliye, depolama ve sigorta masrafları ile vergilerin; ham petrol
için 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda tanımlanan piyasa
fiyatından, doğal gaz için ise toptan satış fiyatından düşülmesi
ile elde edilen fiyatı,
31- Arama giderleri: Ekonomik ömrü bir yıldan fazla olan malzeme
ve tesisat giderleri hariç, arama faaliyetleri için yapılan masrafları,
32- a) Sondaj fer'i giderleri: Ekonomik ömrü bir yıldan fazla
olup tesis edilmemiş veya kullanılmamış olan veya tesisinden
veya kullanılmasına başlanmasından itibaren bir sene sonunda
kullanılabilecek durumda olan veya hurda halinde olan tesisat
veya malzeme masrafları hariç olmak üzere kuyu açma, temizleme,
derinleştirme, bitirme veya bu işlemlere hazırlık için ve bunlara
ilişkin olarak yapılan tüm işçilik, yakıt, tamir, bakım, nakliye,
ikmal, kira ve malzeme masraflarını,
b) Ülke ekonomisi yönünden verimi olmayan kuyuların açılma giderleri:
Sondaj aletleri ve benzeri teçhizat hariç olmak üzere sondaj
fer'i giderleri ile üretim bakımından ekonomik olmayan kuyuların
açılmasında kullanılan veya gerekli olan herhangi bir maddi ekonomik
değer için yapılan masrafları,
33- Devlet hakkı: Bir işletme ruhsatnamesinde bir petrol işlemi
yapma hakkına karşılık hektar başına Devlete ödenen meblağları,
34- Devlet hissesi: Üretilen petrol üzerinden Devlete verilecek
hisseyi,
35- a) İktisadi kıymetler: Menkul ve gayrimenkul malları, sınaî
hakları, menkul kıymetleri ve bunlarla ilgili her türlü hak ve
menfaatleri,
b) Sermaye mevcutları esası: Hak sahibinin, Türkiye'deki işlemi
ile ilgili olarak kullanmaya tahsis ettiği sermaye mevcutlarının
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hesaplanmış kıymetini,
c) Sermaye mevcutları: 213 sayılı Vergi Usul Kanununda değerlendirme
ölçüleri gösterilen ekonomik işletmelere dahil kıymetler ile
ilgili petrol hakkı sahibinin aynı Kanun hükümleri gereğince
sermaye hesabına alıp aktifleştirdiği arama giderleri, sondaj
fer'i giderleri ve yurt ekonomisi yönünden verimi olmayan kuyuların
açılma giderlerini,
36- Malzeme: Petrol dahil, gerek ham gerek yarı mamûl yahut
mamûl tüm eşya, teçhizat, alet, edevat, makine, nakil vasıtaları,
tüm diğer vasıtalar ve bunlara ait yedek parçaları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Mülkiyet ve Takdire Esas Olan Kıstaslar
ile Yasaklar ve Özel Hükümler
Mülkiyet ve takdire esas olan kıstaslar
MADDE 3- Türkiye'deki petrol kaynakları Devletin
hüküm ve tasarrufu altındadır.
Bir petrol hakkının elde edilmesi için yapılan başvurunun değerlendirilmesinde,
başvurunun mevzuata uygunluğu, başvuranın malî yeterliliği, taahhüt
edilen iş ve yatırım programının Kanunun amacını diğer başvurulara
nazaran daha kısa sürede yerine getirme özelliği dikkate alınır.
İş ve yatırım programı ile Kanunun amacını en kısa sürede yerine
getirmeyi taahhüt eden başvuru kabul edilir.
Yasaklar ve özel hükümler
MADDE 4- Bu Kanuna göre araştırma izni, arama
ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi alınmadan hiçbir petrol
işlemi yapılamaz.
Başka bir kanuna göre alınmış herhangi bir hak, bu hakkın sahibine
bir petrol işlemi yapma hakkını vermez.
Petrol işlemi sona ermiş bulunan petrol hakkı sahibi, petrol
işlemi için kullandığı araziyi üç ay içerisinde ıslah etmekle
yükümlüdür. Bu süre yetersiz kalırsa Genel Müdürlüğün onayı ile
altı ay uzatılabilir. Petrol hakkı sahibi bu mükellefiyetini
yerine getirmekten kaçınırsa, mükellefiyet, petrol hakkı sahibinin
nam ve hesabına petrol hakkı sahibinin mevcut teminatından karşılanarak,
teminatın yetmemesi halinde ise petrol hakkı sahibine rücu edilerek
Genel Müdürlük tarafından yaptırılır.
Petrol hakkı sahibi, üzerinde işlem yaptığı arazinin maliki
veya zilyedi bulunan şahsa, araziye verdiği zararı ve bu şahsın
mahrum kaldığı ürün bedelini veya işletme kazancını ödemekle
mükelleftir.
Bu Kanundaki esaslara uygun olmak şartıyla, sermaye şirketlerine
veya yabancı devletler mevzuatına göre sermaye şirketi niteliğinde
bulunan özel hukuk tüzel kişilerine araştırma izni, arama ruhsatnamesi
ve işletme ruhsatnamesi verilir. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
petrolle ilgili, araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme
ruhsatnamesi haklarını bizzat veya idaresine ve sermayesine hâkim
olduğu uzman kuruluşlar aracılığı ile kullanır veya bu Kanun
hükümleri dahilinde bu kuruluşlara devredebilir.
Araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi,
sahibine bu Kanuna veya başka bir kanuna göre girilmesi veya
bulunulması yasak olan bir yere girme veya o yerde bulunma hakkını
vermez. Petrol hakkı sahibi, işleminde veya bu işlemi dolayısıyla
tehlikeli fiil oluşturamaz, oluşmasına izin veremez.
Araştırma izni, arama veya işletme ruhsatlarının alınmasından
önce, petrol işlemleri esnasında doğabilecek zarar ve ziyanı
karşılamak üzere, Genel Müdürlükçe tespit edilecek teminatın
verilmesi zorunludur. Teminat miktarları Genel Müdürlükçe Üretici
Fiyatları Endeksinin (ÜFE) yıllık artışı oranında her yıl ocak
ayında yeniden belirlenir. Petrol hakkı sahibi teminatını, yeni
belirlenen tutarlara iki ay içinde tamamlar. Buna uymayan petrol
hakkı sahibinin araştırma izni, arama ruhsatnamesi veya işletme
ruhsatnamesi iptal edilir.
Bir petrol işlemini tehdit eden şartlar oluştuğunda, petrol
hakkı sahibi Genel Müdürlüğü ve etkilenebilecek diğer petrol
hakkı sahiplerini derhal haberdar eder ve tehdidin mahiyeti ile
bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri bildirir. Genel
Müdürlük alınmış ve alınacak olan tedbirleri yetersiz gördüğü
takdirde, petrol hakkı sahibinden ilave tedbirler almasını isteyebilir.
Petrol hakkı sahibi olacak özel hukuk tüzel kişileri 6762 sayılı
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbidir. Türkiye'de petrol hakkı
sahibi olacak ve yabancı devletler mevzuatına göre sermaye şirketi
niteliğinde bulunan özel hukuk tüzel kişileri, Türk parasının
kıymetini koruma hakkındaki mevzuata göre Türkiye'deki faaliyetleri
bakımından Türkiye'de yerleşik sayılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Görevler, Gelirler, Bütçe ve Malvarlığı
ile Koordinasyon
Görevler
MADDE 5- Bu Kanunda belirtilen görevler, Bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan 6326 sayılı Petrol Kanunu ile
kurulmuş olan ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda
yapılan düzenleme ile genel bütçeli bir idare olarak belirlenen
Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. Genel Müdürlüğün
merkezi Ankara'dadır.
Genel Müdürlüğün görevleri şunlardır:
a) Petrol faaliyetleri ile ilgili konularda ülke stratejisi
ve politikalarını belirlemek için gerekli çalışmaları yapmak.
b) Bu Kanunda amaçlandığı şekilde ülkemiz petrol kaynaklarının
ortaya çıkarılarak hızlı, sürekli ve etkili bir şekilde değerlendirilmesini
sağlamak, petrol arama ve üretimi ile ilgili bilgileri toplamak,
tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunmak.
c) Yerli ve yabancı girişimcilerin yatırım yapmalarını özendirecek
ortamı sağlamak.
ç) Yerli ve yabancı yatırımcıların petrol arama ve üretim yatırımlarını,
bir program dahilinde rekabetçi, şeffaf, güvenli ve istikrarlı
bir ortam içerisinde yapmalarını temin etmek.
d) Petrol açısından potansiyel olarak tespit ettiği sahaları
ilanla açık artırmaya çıkarıp arama ruhsatı vermek.
e) Ülkemizin üye ve taraf olduğu uluslararası örgüt ve organizasyonların
getirdiği yükümlülüklere ilişkin, Genel Müdürlüğün faaliyet alanına
giren konulardaki işlemleri yürütmek.
f) Şirketlerin petrol hakkı sahibi olmak için yapmış oldukları
başvuruları incelemek.
g) Araştırma izni, arama ve işletme ruhsatnamesi vermek ve bunlarla
ilgili diğer işlemleri yapmak.
ğ) Petrol hakları ile ilgili petrol sicil kayıtlarını tutmak.
h) Petrol arama ve üretim faaliyetlerinin takip ve denetimini
yapmak.
ı) Petrol hakkı sahibi şirketlerin faaliyetleri ile ilgili her
türlü bilgi ve verilerin Genel Müdürlük arşivlerine intikalini
sağlayarak kullanıma açmak.
i) Devlet hakkı ve hissesi ile ilgili işlemleri yapmak.
j) Petrol hakkı sahibi şirketlerin petrol işlemlerinde kullandıkları
malzeme ile ilgili ithalat, ihracat ve devir işlemlerini gerçekleştirmek.
k) Petrol hakkı sahipleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları
arasında koordinasyonu sağlamak.
l) Bu Kanun kapsamındaki diğer görevleri yapmak.
Gelirler ve giderler
MADDE 6- a) Petrol Araştırma Merkezi, Türkiye
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve benzeri araştırma
ve test kurumlarıyla yapılan ortak çalışmalardan elde edilen
gelirler,
b) Üretim, arama ve tespit kuyuları verileri ile jeofizik, detay
jeolojik ve laboratuvar verileri ve 11 inci maddenin üçüncü fıkrasına
göre açık hale gelen verilerin satış gelirleri,
c) Açık sahaların ruhsatlarının satış gelirleri,
ç) Araştırma izni gelirleri,
d) İrat kaydedilen teminatlar,
genel bütçeye gelir kaydedilir. Petrol arama ve üretim faaliyetlerine
ilişkin araştırma, geliştirme ve denetim faaliyetlerinin yürütülebilmesi
için, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü bütçesinde gerekli ödenek
öngörülür.
Petrol faaliyetlerinin incelenmesi ve denetimleri için görevlendirilen
personele 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre hak ettikleri gündelikleri
iki kat olarak ödenir.
Koordinasyon
MADDE 7- Genel Müdürlüğe yapılan bir başvuru,
diğer bir kamu kurumunun yetki alanına giren bir hususu içeriyor
ise başvuru hakkında karar alınmadan önce ilgili kurumun onayı
alınır. İlgili kurumlar, bu talepleri öncelik ve ivedilikle inceleyerek
kırkbeş gün içinde sonuçlandırırlar. Bu süre içerisinde sonuçlandırılmayan
taleplere muvafakat verilmiş sayılır. Ancak uygulamada çıkabilecek
sair sorunların çözümü için ilgili bakanlıkların temsilcileri,
Bakanlık Müsteşarı başkanlığında toplanarak 1 inci maddede yazılı
amacı sağlamak için gerekli tedbirleri alır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İtiraz, Tahkikat Usûlleri, Tescil ve
İlan
İtiraz ve tahkikat usûlleri
MADDE 8- Bu Kanun hükümlerine göre alınmış
veya alınacak olan tüm haklarda başvuru veya hak sahipleri arasında
çıkacak ihtilafların Genel Müdürlük tarafından müzakere ve sulh
yolu ile halline çalışılır. Başvuru ve petrol hakkı sahipleri,
Genel Müdürlük tarafından alınan ve başvuru, araştırma izni,
arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesinden doğan haklarına
tesir eden kararlara karşı bu Kanun hükümleri çerçevesinde kararın
kendisine tebliğ tarihinden itibaren yirmi gün içinde Bakana
itiraz edebilirler.
Bakan ve Genel Müdür bu Kanunun kendilerine verdiği görevi yaparken
lüzumlu gördükleri her türlü soruşturmayı yapmaya veya yaptırmaya,
delilleri tetkike ve soruşturma ile ilgili petrol müesseselerinin
bütün işlem, hesap ve kayıtlarını tetkike, petrol işlemi ve tesisatını
denetlemeye yetkilidirler. Tahkikatta takip edilecek usûl ve
esaslar yönetmelik ile belirlenir.
Bakan, kendisine itiraz yolu ile intikal eden ihtilafları en
geç otuz gün içinde karara bağlar ve bu karar en geç onbeş gün
içinde ilgililere tebliğ edilir. Bakan kararlarına karşı açılacak
davalara Danıştayca bakılır. Danıştay bu davaları öncelikle karara
bağlar.
Genel Müdürlüğün petrol hakkı ile ilgili kesinleşen kararlarının
onbeş gün içinde Resmî Gazetede ilan edilmesi zorunludur.
Tescil ve ilan
MADDE 9- Genel Müdürlük petrol sicili tutar
ve petrol siciline yönetmelik hükümleri çerçevesinde aşağıdaki
hususlar kaydedilir:
a) Araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi
almak için bu Kanuna uygun olarak yapılan tüm başvurular.
b) Araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi
verilişi ve bunlardaki değişiklikler, bunların ve araştırma izinlerinin
her ne şekilde olursa olsun sona erişleri.
c) Arama ruhsatnamesi, işletme ruhsatnamesi ve bunlardan doğan
petrol hakları üzerinde tesis edilecek haklar.
ç) Arama ruhsatnamesi, işletme ruhsatnamesi ve bunlardan doğan
petrol haklarının veya bunlar üzerindeki hakların devri ve bütün
bunlar üzerine konulacak şartlar ve kısıtlar.
d) Yönetmelikte petrol siciline kaydedileceği gösterilen diğer
hususlar.
Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentlerindeki hususların kabul ve
tescili talebi, Genel Müdürlük tarafından öncelikle değerlendirilir
ve başvuru tarihinden itibaren altmış gün içinde karara bağlanır.
Petrol siciline kaydedilmesi gereken hususlar hakkında diğer
kanunların sicile ve tescile ait hükümleri uygulanmaz. Petrol
hakkı sahibi olmak için yapılacak başvuruların usûlü başvuruya
eklenecek belgelerin nitelik ve kapsamı, petrol sicilinin ne
şekilde tutulacağı, tadil ve terkin edileceği gibi hususlar yönetmelikle
düzenlenir. Yönetmeliğe uygun olmayan başvuru, itiraz, rapor
ve belgeler sahibine herhangi bir hak sağlamaz.
Yönetmelik ve tadilleri, bölgelerin tayin ve tadilleri, açık
sahaların tespit, tadil ve kapanmaları, araştırma izni kararları
hariç başvurular hakkında verilen kararlar, bir arama veya işletme
ruhsatnamesinin verildiği, tadil veya devri, sona erdiği, arama
ve işletme ruhsatnameleri üzerinde tesis olunan diğer haklar
ve kısıtlar, kanun ve yönetmeliğe göre ilanı gereken diğer hususlar
Genel Müdürlük tarafından Resmî Gazetede ilan edilir. Resmî Gazetede
ilan tebligat mahiyetindedir; ancak bu Kanunun veya yönetmeliğin
özel tebligatı gerektiren hükümleri saklıdır.
Resmî Gazetede ilan edilen herhangi bir hususun yayım tarihi;
bu ilanda aksine hüküm bulunmadıkça, yürürlük tarihi olarak kabul
edilir. Kendilerine hususi tebligat yapılmamış şahıslar için
arama veya işletme ruhsatnamelerinin başlangıç, uzatma, tadil,
devir ve sona erme tarihleri de bu husustaki kararların yayım
tarihleridir.
Arama ve işletme ruhsatnameleri ve bunlardan doğan petrol hakları
ve bu petrol haklarının arama veya işletme sahasının herhangi
bir parçasına karşılık gelenleri, petrol siciline kaydedilmekle
birlikte, gayrimenkuller üzerinde yapılabilecek satış, rehin
ve benzeri akitlere, bu Kanunda yazılı şartlar çerçevesinde konu
olabilirler.
Bir petrol hakkının kullanılmasını gerektiren ve bu Kanun çerçevesinde
tescil edilmiş bulunan bir hakkın sahibi, kendi hakkının oranında
petrol hakkına sahip ve yükümlülükleriyle sorumlu olur. Bir arama
veya işletme ruhsatnamesi veya bunlardan doğan petrol haklarından
herhangi birinin hissedarları, hisseleri oranında bu Kanunun
verdiği hak ve sorumluklara sahip olur.
Haciz ve ihtiyati tedbirler hariç olmak üzere birinci fıkranın
(c) ve (ç) bentlerindeki haklar ve şartlar, Genel Müdürlükçe
kabul edilip petrol siciline kaydedilmedikçe Genel Müdürlüğe
ve üçüncü şahıslara karşı hüküm ifade etmez.
Beşinci ve altıncı fıkralardaki hükümlerin uygulanacağı petrol
hakları ve altıncı fıkrada belirtilen hak sahiplerinin, hissedarları
veya temsilcilerinden birinin sorumluluklarını yerine getirmemesinin
diğer hak sahipleri ve hissedarlar hakkında oluşturacağı sonuçlara
ait hükümler yönetmelik ile belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Tebligat, Kayıtlar, Raporlar ve Faaliyetlerin
Denetimi, Bölgeler ve Açık Sahalar
Tebligat
MADDE 10- Bu Kanuna göre hak talep eden şahıslar,
Türkiye'de adres göstermeye mecburdur. Adres göstermeyenlere
araştırma izni, arama ve işletme ruhsatnamesi verilmez.
Araştırıcı, arayıcı, işletmeci; araştırma izni, arama ve işletme
ruhsatnamesini elde ettiği tarihten itibaren otuz gün içinde
Türkiye'de yerleşik bir temsilci ve bunun kanunî ikametgâhını,
2 nci maddenin birinci fıkrasının (24) numaralı bendinde tanımlanan
müşterek temsilciyi ve kanunî ikametgâhını ve bunlara ilişkin
ikametgâh ve temsilci değişikliklerini otuz gün içinde Genel
Müdürlüğe bildirmeye mecburdur. Bu hususlar petrol siciline kaydedilerek
tescil edilir. Petrol siciline tescil edilmiş adreste yerleşik
temsilciye ve/veya müşterek temsilciye yapılan tebligat petrol
hakkı sahibine yapılmış sayılır. Tebligatlar, 7201 sayılı Tebligat
Kanununa göre yapılır.
Kayıtlar, raporlar ve faaliyetlerin denetimi
MADDE 11- Petrol hakkı sahibi, yönetmeliğin
gerektirdiği kayıtları ve hesapları tutmak, numuneleri yönetmelikte
belirtilen şekillerde saklamak, işlemin kapsam ve sonuçlarına
ait bilgileri numunelerle birlikte yönetmelikte belirlenen süre,
şekil ve nitelikte Genel Müdürlüğe vermekle yükümlüdür.
Bu Kanunun uygulanması ile görevli kamu personeli veya bunların
temsilcileri petrol işlemini, işlem esnasında elde edilen verileri
ve numuneleri, tüm belgeleri ve muhasebe kayıtlarını denetlemeye,
kontrol etmeye ve gerekli gördükleri verileri ve numuneleri ve
herhangi bir kaydın, hesabın, raporun ve belgenin suretini almaya
ve petrol işleminin normal seyrini aksatmaksızın incelemeler
ve testler yapmaya yetkilidir. Petrol hakkı sahibi, bu fıkra
gereğince yetkilerini kullandıkları sırada görevlilere yardım
etmekle yükümlüdür. Bu konu ile ilgili çalışma usûl ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Kamu görevlileri, kanunun verdiği yetkiler nedeniyle, işlemlere
ilişkin öğrendikleri malî ve teknik nitelikteki sırları, petrol
hakkı sahibinin rızası olmadıkça gizli tutmakla yükümlüdürler.
Ancak, arama ruhsatnamesi sahasında açılan sondaj kuyularına
ilişkin bilgi ve veriler ile jeofizik, detay jeolojik ve laboratuvar
bilgi ve verileri ruhsatname süresinin sonunda, işletme ruhsatnamesi
sahasında açılan sondaj kuyularına ilişkin bilgi ve veriler ruhsatnamenin
yürürlük tarihinden itibaren beşinci yılın sonunda, araştırma
izni kapsamında elde edilen bilgiler ise sekizinci yılın sonunda
açık hale gelir. Vergi Usul Kanunundaki özel hükümler saklıdır.
Genel mahiyetteki teknik, malî ve jeolojik bilgilerle kuyu yerleri,
sondaj kesitleri, muhafaza boruları kayıtları ve genel üretim
ve satış rakamları sır sayılmaz.
Bölgeler ve açık sahalar
MADDE 12- Türkiye arazisi, bu Kanun bakımından
kara ve deniz bölgeleri olarak ikiye ayrılır. Kara ve deniz bölgelerini
ayıran sınır kıyı çizgisidir. Deniz bölgeleri karasuları içi
ve karasuları dışı olmak üzere ikiye ayrılır. Karasuları dışı
denizlerde araştırma izni, arama ruhsatnamesi ve işletme ruhsatnamesi
verilmesi, devri ve süre uzatımları 16 ncı maddede belirlenmiş
haklardan az olmamak üzere Bakanlar Kurulunun iznine tâbidir.
Bu alanlar, Bakanlar Kurulu kararıyla tamamen veya kısmen aramaya
ve işletmeye kapatılabilir, tadil edilebilir veya kapatılan bir
alan tekrar açılabilir. Bu maddeye göre verilen kararlar müktesep
hakları ihlâl edemez. Askerî yasak bölgeler ile güvenlik bölgelerinde
yapılacak işlemlerle ilgili izin verilmeden önce Genelkurmay
Başkanlığının olumlu görüşü alınır.
İKİNCİ KISIM
Arama ve Üretim
BİRİNCİ BÖLÜM
Araştırma İzni, Arama Ruhsatnamesi, İşletme
Ruhsatnamesi ile Devlet Hakkı
Araştırma izni
MADDE 13- Genel Müdürlük, araştırma izni için
yapılan başvuruyu uygun bulduğu takdirde, belirli bir süreyi
kapsamak üzere, talep edilen izni altmış gün içinde verir. İzin
talep edilen sahanın bir kısmında araştırma izni, arama ruhsatnamesi
veya işletme ruhsatnamesi verilmiş olması araştırma izni verilmesini
engellemez. Ancak araştırıcı, işlem yapmakta olan diğer bir petrol
hakkı sahibinin rızası olmadan sürmekte olan sondaj ve benzeri
saha etütlerinin yapıldığı yerlere giremez. Araştırma izni sahibi,
araştırma alanının hektarı başına bir defaya mahsus olmak ve
ödeme şekilleri yönetmelikle belirlenmek üzere 50 Yeni Kuruş
ücret ödemekle yükümlüdür. Bu tutarlar her yıl Genel Müdürlükçe
yeniden tespit edilir. Araştırma sonucu elde edilen bilgiler
Genel Müdürlüğe de verilir ve Genel Müdürlük sekiz yıl süre ile
bu bilgileri gizli tutar. Genel Müdürlük ve başvuru sahibi arasında
bu Kanun hükümlerine aykırı olmamak üzere mutabık kalınan diğer
hususlar, araştırma izninin bir ekini teşkil eder. Bu konuyla
ilgili usûl ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Arama ruhsatnamesi
MADDE 14- Bu Kanun hükümlerine göre bir arama
ruhsatnamesi, sahibine arama sahasında; arama yapmak, petrol
imkânlarını tespit amacıyla arama sahası dışında araştırmada
bulunmak, keşif başvurusunda bulunmak üzere, bulduğu petrollü
alanları geliştirerek bu sahadan petrol üretmek, bir keşfin Genel
Müdürlükçe tescilinden sonra işletme ruhsatnamesi almak haklarını
verir.
Bir arayıcı tespit ettiği bir petrol bulgusundan ve keşiften
Genel Müdürlüğü haberdar etmeye mecburdur. İhbarın zamanı ve
şekli yönetmelikte gösterilir. Bir arama sahasında yapılan bir
keşiften sonra dördüncü fıkrada belirtilen yönetmelikte yer alan
şartlar veya 26 ncı maddede belirtilen şartlar gerçekleşmedikçe,
arayıcı sahayı geliştirmek ve üretime başlamakla yükümlüdür.
Bu takdirde arayıcı, üretilen petrol bakımından, bir işletmecinin
tüm yükümlülüğüne tâbidir. Arayıcı kendi arama sahaları dahilinde
yöre halkının yaşamını zora sokmayacak, doğaya ve çevreye zarar
vermeyecek ve bunları tehlikeye atmayacak şekilde petrol işlemi
için gerekli tesis ve ekipmanı kurabilir.
Arama ruhsatnamesi alınması için, yönetmelik hükümlerine uygun
olarak Genel Müdürlüğe başvurulur. Ruhsatname süresince yıllar
bazında gerçekleştirilecek minimum iş programı ve malî yatırım
programı 16 ncı maddenin birinci fıkrasında sözü edilen doksan
günlük süre içinde Genel Müdürlüğe verilir.
Başvuru sahibi, ruhsat başvurusunda vermiş olduğu iş programı
için gerekli malî yatırımın % 2’si kadar teminat verir. İş ve
malî yatırım programının yıllık bazda gerçekleştirilmesi halinde
buna karşılık gelen teminat tutarı petrol hakkı sahibine iade
edilir. Bu konu ile ilgili usûl ve esaslar yönetmelik ile düzenlenir.
Ancak, taahhüt edilen programın bir sonraki yıl yerine getirilmesine
izin vermek üzere, kabul edilebilecek meteorolojik ve teknik
kısıtlamalar yönetmelikte belirtilir.
Arşiv bilgileri
MADDE 15- Genel Müdürlüğün arşivinde oluşmuş
ve oluşacak ve 11 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre açık hale
gelen bilgi ve verilerin pazarlanması ve satışı işlemi ile bu
bilgilere ve verilere bağlı olarak potansiyel tespit edilen ruhsatsız
alanların açık artırma yoluyla ruhsatlandırılması işlemi Genel
Müdürlükçe gerçekleştirilir. Arşiv bilgilerinin ücret karşılığı
ilgililerin kullanımına sunulması ve açık artırma yoluyla ruhsatlandırılması
işlemlerine ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Başvuru ve ruhsatlandırma usûlü
MADDE 16- Petrol aramalarına açık bir sahaya
yapılan ilk arama ruhsatnamesi başvurusunun kapsadığı alan ilan
edilir. Bu ve sonraki başvuruların içeriği ilan tarihini takip
eden doksan gün gizli tutulur. Bu süre içinde yapılan ve aynı
arazi parçasını tamamen kapsayan başvurular, 3 üncü madde çerçevesinde
birlikte değerlendirilir. Bu süre içinde yapılan ve aynı arazi
parçasını kısmen kapsayan arama ruhsatnamesi başvuruları ile
doksan günden sonra yapılan ve aynı arazi parçasını kısmen veya
tamamen kapsayan arama ruhsatnamesi başvuruları değerlendirmeye
alınmaz. Ancak, bu alanla kısmen çakışan müracaatların bu alan
dışında kalan kısımları için yapılacak başvurular yukarıdaki
gibi değerlendirilir. Reddedilen arama ruhsatnamesi başvuru sahasına
veya terk edilen veya feshedilen bir arama sahasına, ret veya
terk veya fesih keyfiyetinin kesinleşip Resmî Gazetede ilanını
takiben yapılacak başvurular hakkında da bu hükümler uygulanır.
Doksan gün sonunda Genel Müdürlükçe değerlendirmeye alınan başvurular
en geç altmış gün içinde sonuca bağlanır.
Bir arama sahası karalarda 100 000, denizlerde 1 000 000 hektardan
fazla olamaz. Arama sahaları kara, karasuları, münhasır ekonomik
bölge sınırları ve kıyı çizgileri dışında kuzey-güney ve doğu-batı
istikametindeki doğru hatlarla çevrilir. Bu sahaların en ve boy
oranı, diğer sahalarla komşuluğu ve birleşimi bakımından yönetmelik
hükümlerine uygun olmalıdır.
Bir arama ruhsatnamesinin süresi, karalarda beş, denizlerde
sekiz yıldır. Bir arama sahasında karada beş yıl ve denizde sekiz
yıl sonunda, 14 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre verilmiş
olan minimum iş programının gerçekleştirilmeyen kısmına tekabül
eden yatırım tutarının % 2'si irat kaydedilir. Petrol hakkı sahibi
tarafından Genel Müdürlüğe yeni yatırım tutarı ve bunun % 2'si
tutarında teminat ile birlikte en az bir sondaj programı verilmesi
halinde, bir arama ruhsatnamesinin süresi ihtiyaca göre karalarda
iki, denizlerde üç yılı aşmamak üzere uzatılır. Uzatma süresi
sonunda verdiği sondaj programını yerine getirmeyen petrol hakkı
sahibinin ruhsatı iptal edilerek verilen teminat irat kaydedilir.
Ancak, sondaj programına başlamış veya yerine getirmiş bir petrol
hakkı sahibinin arama süresini tekrar uzatma talebi, Genel Müdürlüğe
ikinci bir sondaj programı ve buna karşılık gelen malî yatırım
programının % 2'sini teminat olarak vermesi halinde karalarda
iki yıl, denizlerde üç yıl olarak yerine getirilir. Uzatma süresi
sonunda verdiği sondaj programını yerine getirmeyen petrol hakkı
sahibinin ruhsatı düşürülerek, verilen teminat irat kaydedilir.
Bu madde hükümlerine göre yapılan uzatmalar dahil, bir arama
ruhsatnamesinin süresi ilk yürürlük tarihinden itibaren karalarda
dokuz yıl, karasuları içi denizlerde ondört yıldan fazla olamaz.
Bir arama sahasında petrol bulgusuna rastlanır ise ve arama
ruhsatnamesinin kalan süresi petrol bulgusunun geliştirilmesi
ve keşif tescili için gerekli çalışmalara yetmediği durumlarda,
uygun bir programla uzatma talebinde bulunulur. Bulgu tarihinden
itibaren hesaplanmak üzere; karalarda üç, denizlerde on yılı
aşmamak üzere arayıcının petrollü araziyi tespit etmesine imkân
verecek yeterli bir zamana kadar ruhsatname süresi Genel Müdürlükçe
uzatılabilir. Bu fıkraya göre yapılacak uzatmadan sonra dördüncü
fıkraya göre tarif edilen uzatmalar verilmez. Bir arama sahasında
açılmakta olan bir arama kuyusunun bitirilmesi için gerekli olan
süre, arama ruhsatı süresini aşacak durumda ise petrol hakkı
sahibinin talebi üzerine Genel Müdürlük tarafından uygun bir
ek süre verilir.
İşletme ruhsatnamesi
MADDE 17- İşletme ruhsatnamesi, işletmeciye
ruhsatname süresince arama ve üretim yapmak ve ürettiği petrolü
satmak haklarını verir. Her bir işletme ruhsatnamesi, belirli
bir petrollü arazi için verilir.
Kara ve karasuları içinde işletme sahaları kuzey-güney ve doğu-batı
yönlerinde doğru hatlarla çevrilir. Bu sahaların en ve boy oranı,
diğer sahalarla komşuluğu ve birleşimi bakımından yönetmelik
hükümlerine uygun olmalıdır.
Keşif yapmış bulunan arayıcıya, arama ruhsatnamesinin verildiği
tarihte geçerli olan şartlarla işletme ruhsatnamesi verilir.
Başvuru dosyasında bu konu ile ilgili bulunacak bilgi ve belgelerin
ayrıntıları yönetmelikte belirtilir. İşletme ruhsatnamesinden
arta kalan arama ruhsatnamesi alanı arama ruhsatnamesi süresinin
sonuna kadar devam eder.
Üzerinde arama veya işletme hakkı bulunmayan bir saha, işletme
ruhsatnamesi verilmek üzere, Bakanlar Kurulu kararı ile müzayedeye
çıkarılabilir. İşletme ruhsatnamesi evvelce müzayedeye çıkarılmış
bulunan bir işletme sahasının tamamı veya bir kısmı yine Bakanlar
Kurulu kararı ile müzayededen kaldırılabilir. Müzayede kararı
kaldırılmadıkça, müzayedeye çıkarılan bir saha için arama ve
işletme ruhsatnamesi verilemez. Müzayede, Genel Müdürlük tarafından
yönetmeliğe göre yapılır. Bir sahanın müzayedeye çıkarılması,
en fazla teklifte bulunana verilmesi veya herhangi bir teklifin
kabul edilmesini gerektirmez. Müzayedenin usûl ve esasları yönetmelikle
belirlenir.
Bir işletme ruhsatı, yönetmeliğe göre alınacak iş ve malî yatırım
programı dikkate alınarak yürürlüğe girdiği tarihten itibaren,
başvuru sahibinin talebine göre otuz yıl için verilir. Ancak,
üretimin iki yıldan fazla durması halinde ruhsat iptal edilir.
İşletme ruhsatı, süresi sonunda üretim programının uygun görülmesi
halinde, her seferinde onar yılı geçmemek üzere uzatılır.
Bu Kanuna göre işletme ruhsatnamesi sahibine talebi halinde
işletme ruhsatnamesine eklenmek şartı ile ürettiği petrolü, boru
hattı ve diğer nakil vasıtalarıyla taşıması için taşıma izni
verilir.
Devlet hakkı
MADDE 18- İşletmeci; hakkının yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde, işletme sahasının sınırlarını
yönetmelikte belirtildiği şekilde, sınır noktalarıyla işaretlemekle,
işletme sahasının sınırlarının değiştirilmesi halinde, bu değişikliğin
yürürlüğe girdiği tarihten sonra dört ay içinde işletme sahasının
yeni sınırlarını işaretlemekle ve işletme sahasının sınır noktalarını
korumakla yükümlüdür.
İşletmeciler, her işletme ruhsatı için hektar başına yılda 1
YTL Devlet hakkı ödemekle yükümlüdür. Denizlerde bu miktar dörtte
bir oranında tahsil edilir. Bu miktarlar Genel Müdürlükçe Üretici
Fiyatları Endeksinin (ÜFE) yıllık artışı oranında her yıl ocak
ayında yeniden belirlenir.
İşletme sahaları kısmen veya tamamen aynı petrollü arazi içinde
bulunan işletmecilerin, işlemlerini birleştirme talepleri ivedilikle
karara bağlanır. Bu suretle birleşen işletmeciler birleşme haricinde
kalan sahaları için ödemekle yükümlü oldukları Devlet hakkına
ilaveten, birleştirilmiş petrollü arazi üzerinden aralarında
tayin ve tespit edecekleri oranlarda Devlet hakkı ödemekle yükümlüdürler.
İKİNCİ BÖLÜM
Devlet Hissesi, Yüzey ve Su Hakları
Devlet hissesi
MADDE 19- Bir arayıcı veya işletmeci, tek rezervuar
olarak tanımlanmış üretim sahasından ürettiği petrolden, aşağıda
belirlenen dilimler arasında aylık net üretimin gün sayısına
bölünmesiyle bulunan günlük üretim miktarlarına göre tespit edilen
oranlarda Devlet hissesi ödemekle yükümlüdür. Devlet hissesi
aşağıda belirtilen oranlardadır:
Karalarda:
Üretim sahası bazında Üretim
sahası bazında
Ham petrol üretimi Doğal
gaz üretimi
(Varil/Gün) (M3/Gün)
500'e kadar
% 2 |
85 000'e kadar
% 3 |
501- 2 000 için
% 4 |
85 001-340 000 için %
6 |
2 001-5 000 için
% 6 |
340 001-750 000 için
% 8 |
5 001-10 000 için
% 8 |
750 001-1 500 000 için
% 10 |
10 000'den fazla için
% 12 |
1 500 000' den fazla için
% 12
|
Denizlerde:
Üretim sahası bazında Üretim
sahası bazında
Ham petrol üretimi Doğal
gaz üretimi
(Varil/Gün) (M3/Gün)
20 000’e kadar
% 2 |
3 300 000' e kadar %
3 |
20 001-50 000 için %
6 |
3 300 001-8 200 000 için
% 6 |
50 001-100 000 için
% 8 |
8 200 001-16 400 000 için
% 8 |
100 001-150 000 için
% 10 |
16 400 001-24 600 000 için
% 10 |
150 000'den fazla için
% 12 |
24 600 000'den fazla için
% 12
|
Su derinliği; 0 metre ile 500 metre arasındaki sahalardan yapılan
üretimden % 5, 501-1000 metre arasındaki sahalardan yapılan üretimden
% 10, 1001 metre ile 1500 metre arasındaki sahalardan yapılan
üretimden % 20, 1500 metreden fazla olan sahalardan yapılan üretimden
% 30 oranında daha az Devlet hissesi alınır.
Gravitesi 16 API’dan az olan ham petrolden % 50 oranında daha
az Devlet hissesi alınır.
Genel Müdürlük tarafından kabul edilecek üretimi artırma yöntemleri
ile elde edilecek ilave üretimden % 25 oranında daha az Devlet
hissesi alınır.
Arama veya işletme sahası ile ilgili olarak yapılan petrol işlemlerinde
kullanılan petrolden Devlet hissesi alınmaz.
Yeraltı deposu olarak kullanılacak petrol rezervuarları, fiilen
veya hesaben boşaltılmadan ve Genel Müdürlüğün görüşü alınmadan
yeraltı deposu olarak kullanılamaz. Depolama için gerekli olduğu
belirlenen sahada üretilmeyecek petrol bulunması halinde, bu
petrolden Devlet hissesi alınmaz.
Petrol üreticisinin ödeyeceği Devlet hissesi, kuyubaşı fiyatı
üzerinden hesaplanır. Devlet hakkı ve hissesi, ilgililerin beyanları
üzerine tahakkuk ettirilir ve Genel Müdürlüğün bulunduğu yer
vergi dairesine nakden ödenir. Devlet hakkı ve hissesinin beyan
edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, maddî delillere
veya kanunî ölçülere dayanılarak tespit olunan farklar üzerinden
ikmalen Devlet hakkı ve hissesi tarhiyatı yapmaya Genel Müdürlük
yetkilidir. İkmal tarhiyatına karşı ilgililerin Bakan nezdinde
yapacakları itiraz ihtilaflı kısmın tahsilini durdurur. Bakan
kararının taraflara tebliğinden sonra bu karar gereğince tahsil
edilecek miktar Genel Müdürlükçe ilgiliye tebliğ olunur. İkmalen
tarh edilen Devlet hakkı ve hissesi yüzde yüz fazlasıyla alınır.
Devlet hakkı ve hissesi tahakkukun ilgili bulunduğu takvim yılını
takip eden yıldan itibaren 5 yıl içinde tarh ve tebliğ olunmadığı
takdirde zamanaşımına uğrar. Devlet hakkı ve hissesinin beyan,
tarh, tahakkuk, ödeme usûlü, şekil ve zamanı ile ikmalen tarhiyata
ait diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
Karalarda elde edilen Devlet hissesinin % 50’si işletme ruhsatının
bulunduğu ilin il özel idaresinin açtıracakları hesaba aktarılır.
Yüzey ve su hakları
MADDE 20- Araştırma izni, arama veya işletme
ruhsatnamesi, kapsadığı arazinin malik veya zilyedine veya bu
arazide petrol dışındaki madenlere ait haklarla bunlar üzerinde
tesis edilmiş veya edilecek diğer hakları ihlâl etmez.
Bir petrol hakkı sahibi; arama veya işletme sahasında veya civarında
petrol işlemi için gerekli arazinin kullanma hakkını, arazi özel
mülkiyet konusu ise anlaşma veya kamulaştırma yoluyla, arazi
Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında ise Maliye
Bakanlığından bedeli karşılığında kiralamak, irtifak veya kullanma
hakkı almak ve ruhsatnamesine kaydedilmek suretiyle elde edebilir.
Anlaşmaya dayanan kullanma hakkı üç yıldan fazla sürdüğü takdirde
özel mülkiyet konusu arazinin kamulaştırılması, arazi sahibi
veya petrol hakkı sahibi tarafından istenebilir.
Kamu yararı niteliğindeki kamulaştırma kararı, talep üzerine
Genel Müdürlükçe verilir. İşlemler 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu
hükümleri çerçevesinde yapılır. Aynı Kanunun 27 nci maddesi hükümlerine
göre acele kamulaştırma yapılabilir. Kamulaştırılan arazinin
mülkiyeti Hazineye, kullanma hakkı kamulaştırma bedelini ödeyen
petrol hakkı sahibine ait olur. Bu durumda, Maliye Bakanlığı
tarafından petrol hakkı sahibi lehine bedelsiz olarak ve ruhsat
süresi kadar irtifak hakkı tesis edilir. Bu madde hükümleri çerçevesinde
elde edilen kullanma hakları arama ve işletme ruhsatnamesinin
parçası olarak ruhsat süresince devam eder.
Petrol hakkı sahibi, petrol işlemleri için kullanma hakkına
sahip olduğu arazi veya bunun üzerindeki tesisler ve civarındaki
gayrimenkul veya tesislere yaptığı zararı tam olarak tazmin etmekle
yükümlüdür. Bundan doğan tazminat alacakları haksız fiiller hakkındaki
zamanaşımına tâbidir.
Arayıcı veya işletmeci, arama veya işletme sahası içindeki ve
civarındaki arazide, üzerindeki kullanma hakkını almak ve diğer
kanunların hükümlerine uyma şartları ile sondaj dahil çeşitli
yöntemlerle su aramak ve bulunan suları kullanmak, mevcut suların
kendi işlemleri için gerekli miktarını başkalarının bu su üzerindeki
haklarına tecavüz etmeden kullanmak hakkına sahiptir.
6831 sayılı Orman Kanununa göre orman sayılan yerlerdeki ve
millî parklardaki ruhsat ve izin alanlarında, ilgili mevzuatına
göre izin almak ve bedelleri ödenmek suretiyle petrol arama ve
işletme faaliyetleri yapılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Terk, Sahaya İlave ve Tesislerin Kaldırılması
Terk, sahaya ilave ve tesislerin kaldırılması
MADDE 21- Petrol hakkı sahibi, araştırma izni
ve arama ruhsatnamesini en az bir ay önceden, işletme ruhsatnamesini
ise en az üç ay önceden Genel Müdürlüğe başvurarak ve varsa saha
ile ilgili kamu kuruluşunu haberdar ederek kısmen veya tamamen
terk edebilir. Arama veya işletme ruhsatnamesinden doğan haklar,
terk edilen kısım için başvuru tarihinde sona erer. Fakat sahanın
tamamı için verdiği iş ve malî yatırım programı terk edilmeyen
kısımda aynen uygulanır. Tamamen terk edilen bir arama ruhsatnamesi
için, verilmiş olan iş ve malî yatırım programı dikkate alınır
ve yerine getirilmeyen faaliyete karşılık gelen % 2 oranındaki
meblağ irat kaydedilir. Petrol hakkı sahibinin bu tarihe kadar
olan diğer yükümlülükleri yerine getirilmiş ise sorumlulukları
sona erer.
Genel Müdürlük, başvuru halinde bu Kanunun yüzölçümü bakımından
koyduğu kısıtlamalar çerçevesinde, arama sahalarına ilaveler
yapabilir. Bu durumda, mevcut programa ilave olarak yeni bir
minimum iş programı istenir.
Kullanma hakkının sona ermesinden itibaren üç ay içinde petrol
hakkı sahibi tarafından araziden kaldırılmayan herhangi bir malın
mülkiyeti, arazi sahibine intikal eder. Arazi sahibinin arazi
üzerindeki herhangi bir malın devrini kabul etmemesi halinde
4 üncü maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Vergilendirme, İthalat ve İhracat ile
Transferler
Vergilendirme
MADDE 22- Petrol hakkı sahiplerinin, safi kazançları
üzerinden ödemekle mükellef bulundukları vergiler ve hissedarları
adına yapmaları gereken gelir vergileri kesintisi toplamı % 40
oranını geçemez. Dar mükellefiyet esasında vergilendirilenlere
bu Kanun hükümleri uyarınca petrol arama faaliyetleri dolayısıyla
sağlanacak kazançlardan, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 30 uncu maddesine göre % 5 oranında tevkifat
yapılır. Bu Kanunda yazılı petrol işlemleri ile birlikte genel
hükümlere bağlı diğer faaliyetlerde bulunan petrol hakkı sahiplerinin
petrol işlemlerine ait faaliyetleri, diğer faaliyetlerinden ayrı
olarak vergilendirilir.
Esas faaliyetleri bu Kanuna göre petrol işlemi olan iki veya
daha fazla petrol hakkı sahibi, aralarında bir ortaklık oluşturmuş
olsa bile ayrı ayrı vergiye tâbi olurlar.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasının (a) bendinde yer alan parantez içi hüküm, petrol
işleminden elde edilen gelir ve kazaçlara uygulanmaz.
Devlet hissesi hariç olmak üzere, petrol hakkı sahibinin, petrol
işlemi için yapmış olduğu yatırımlara tekabül eden sermayesine
karşılık gelen üretimden elde edeceği gelirler, cari kur üzerinden
sermayenin geri alınmasına kadar, yerli şirketler için ise yapılan
yatırım miktarı itfa edilene kadar Vergi Usul Kanununa göre itfa
payı addolunur. Petrol hakkı sahiplerinin 6326 sayılı Kanuna
göre geçmiş yıllarda yabancı para cinsinden ithal etmiş olduğu
fakat halen transferi gerçekleşmemiş sermayeden kalan miktarlara
da bu kural uygulanır.
Tükenme payı; petrol hakkı sahibinin sermaye hesabına alarak
aktifleştirdiği arama giderleri, sondaj fer’i giderleri ve üretim
bakımından ekonomik olmayan kuyuların açılma giderleri toplamından
ibaret olup, Vergi Usul Kanununun 316 ncı maddesi hükmüne kıyasla
her saha için ayrı ayrı olmak üzere, Maliye Bakanlığı ile Genel
Müdürlükçe müştereken belirlenecek oranlar üzerinden itfa edilir.
Ancak, sahanın petrol üretiminden başka bir maksada tahsis edilmiş
bulunan kısmının maliyet ve kıymeti ile petrol işleminin sona
erdiği tarihte bu sahanın petrol hakkı sahibi bakımından haiz
olduğu bakiye değer tükenme payından indirilir.
Petrol hakkı sahibi tarafından aktifleştirilen arama giderleri,
sondaj fer'i giderleri ve üretim bakımından ekonomik olmayan
kuyuların açılma giderleri dışındaki ekonomik değerin maliyeti
ile bu ekonomik değerin elde edilmesi ve üzerindeki tesisatın
kurulmasına ait masraflar amortisman yolu ile itfa olunur, bunlara
uygulanacak amortisman oranları rezerv durumu dikkate alınarak
Maliye Bakanlığınca ayrıca tespit edilir.
İthalat ve ihracat
MADDE 23- Bir petrol hakkı sahibinin bizzat
veya bir temsilci veya Genel Müdürlükçe kabul edilmiş bir müteahhidi
vasıtasıyla kendi adına, Türkiye'deki petrol işlemi için idarî
faaliyetleri ile bina tesislerinin ve teçhizatlarının inşası,
kurulması ve işletmesine ait malzemeler hariç petrol işlemlerinde
kullanılacak ve Genel Müdürlükçe onaylanan malzemeyi, ekipmanı,
akaryakıtı ve kara, deniz, hava nakil vasıtalarını ithal etmesi
ya da yurt içinden teslim alması, katma değer vergisi ile özel
tüketim vergisi hariç olmak üzere her türlü vergi, resim, harçtan
muaftır. Ancak, Bakanlar Kurulu, ithal edilen malzemelerle kıyası
kabil nitelikte ve miktarda Türkiye'de üretimi bulunan maddelerin
isimlerini içeren bir liste oluşturarak, bu listede gümrükten
muaf olarak ithal edilmekte olan maddelerden hangilerinin gümrük
vergisine ve diğer ithal vergisi ve resimlerine tâbi tutulacağını
tayin ve tespit edebilir. Listeler Resmi Gazetede yayımlandığı
tarihte yürürlüğe girer. Ancak, listenin yayımlandığı tarihten
önce Genel Müdürlüğe verilmiş dilekçeler ile ithali istenilen
maddeler, listenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl
içinde ithal edildikleri takdirde, muafiyetten faydalanırlar.
Petrol hakkı sahiplerinin petrol işlemlerinde kullanmak üzere
Genel Müdürlükçe ithalatı uygun bulunan malzemeleri ile ilgili
olarak Türk Standartları Enstitüsünün (TSE) uygunluk değerlendirmesi
aranmaz.
Yukarıdaki fıkra gereğince tanınan gümrük ve diğer ithal vergi
ve resimleri ve dahilde alınan her türlü vergi, harç ve resim
muafiyeti, bu malzemenin bir petrol hakkı sahibinden petrol işleminde
kullanılmak üzere başka bir petrol hakkı sahibine Genel Müdürlüğün
izni ile devri halinde de devam eder. Söz konusu malzemeler petrol
işlemi sayılmayan bir faaliyet yolu ile Türkiye dahilinde kullanılmak
veya satılmak üzere devredildiği takdirde, devir tarihinde yürürlükte
bulunan ithalde ve dahilde alınan vergi, resim ve harçların tümüne
tâbi tutulur. Ekonomik ömrü bir yıldan az olan sarf malzemeleri
hariç olmak üzere, diğer malzemelerin devri, devir ve ihraç sırasındaki
kıymet tespit kararındaki kıymeti üzerinden yapılır.
Gümrük ve diğer ithal vergi ve resimlerinden muaf olarak ithal
edilmiş olan malzeme, Türkiye'ye giriş tarihinden itibaren on
yılını doldurduğunda, ithal eden veya devralan petrol hakkı sahibi
söz konusu malzeme üzerinde gümrük ve diğer ithal vergi ve resimlerinden
muaf olarak her türlü tasarruf hakkına sahiptir.
Transferler
MADDE 24- Bir petrol hakkı sahibi, Hazine Müsteşarlığına
ve Genel Müdürlüğe başvurarak, ödenmesi gereken fakat henüz ödenmemiş
bulunan her türlü vergi, resim, harç, Devlet hakları ve Devlet
hisselerinin ödenmesi için gereken meblağı hariç tutarak, nakdî
fonlarla buna ilişkin haklarını ve sermaye mevcutları esasına
dahil diğer iktisadî kıymetleri nakden veya aynen, vergiden muaf
olarak harice transfer edebilir.
Petrol hakkı sahipleri, sermayelerine mahsuben her zaman transfer
talebinde bulunabilir. Sermayesinin transferi tamamlandıktan
sonra, transfer edilebilecek net kıymetlerini ise cari yıl içerisinde
üçer aylık dönemler sonunda transfer edebilir. Mahsup işlemleri
için kurumlar vergisi beyannamesinin verilişini takiben transfer
beyannamesini verir.
Petrol hakkı sahibi ihraç ettiği petrolden sağladığı dövizi
yurt dışında muhafaza edebilir. Bu döviz tutarı, Türkiye'ye ithal
edilmiş sermaye ile bunu aşan net kıymetlerin transferinden mahsup
edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yabancı Personel Çalıştırılması ve Mücbir
Sebepler
Yabancı personel çalıştırılması
MADDE 25- Bir petrol hakkı sahibi, petrol işlemi
için gereken yabancı personeli, Genel Müdürlüğün uygun görüşü
ve İçişleri Bakanlığının izni ile, 27/2/2003 tarihli ve 4817
sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümlerine
bağlı olmaksızın çalıştırabilir.
İşletmeciler, istihdam ettikleri yabancı şahıslar sayısının
% 25'inden aşağı sayıda olmamak üzere Türk vatandaşlarının (Devlet
memurları hariç) petrol işlemlerinin her safhasında ihtisas kazanmalarını
sağlamak için yabancı memleketlerde veya Genel Müdürlükçe uygun
görüldüğü oranda Türkiye'deki ilmî ve meslekî kurum ve işletmelerde
eğitim ve staj görmelerini, masraflarını üzerlerine almak suretiyle
temin ederler. Bu suretle eğitim ve staj görenler masraflarını
üzerlerine alan petrol hakkı sahiplerine karşı mecburî hizmet
veya iş mükellefiyeti ile bağlı değildirler.
Mücbir sebepler
MADDE 26- Doğal afetler, harp, isyan, grev,
lokavt ve toplumsal olaylar petrol işlemine etkileri oranında
petrol hakkı sahibinin hak ve sorumluluklarını eşit sürede erteler.
ALTINCI BÖLÜM
İdarî Para Cezaları, İdarî Tedbirler
ve Transit Boru Hatları
İdarî para cezaları
MADDE 27- Bu Kanuna göre yasaklanan fiiller,
daha ağır cezayı gerektirmediği takdirde, bu madde hükümlerine
göre idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu cezalar her yıl
bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca
belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır.
Ay içinde tahsil edilen idarî para cezaları müteakip ayın yirminci
işgünü sonuna kadar irat kaydedilmek üzere Hazineye devrolunur.
Bu Kanuna göre idarî para cezalarının veya idarî yaptırımların
uygulanması, bu Kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasına engel
oluşturmaz. Bu Kanuna göre verilen ceza ve alınacak tedbirler
diğer kanunlar gereği yapılacak işlemleri engellemez.
İdarî para cezalarında tüzel kişilerin sorumluluğu 6762 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 65 inci maddesine göre tayin olunur.
İdarî para cezaları ilgililerine tebliğ edildiği tarihten itibaren
otuz gün içinde ödenir. İdarî para cezaları hakkında 5326 sayılı
Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır. Kesinleşen ve süresinde
ödenmeyen idarî para cezaları ilgili vergi dairesi aracılığı
ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre tahsil edilir.
Bu Kanuna göre; araştırma izni ve ruhsatname almadan araştırma
yapanlar 100 000 YTL idarî para cezası ile, arama ruhsatnamesi
veya işletme ruhsatnamesi almaksızın araştırma dışında petrol
işlemlerini yapanlar 250 000 YTL idarî para cezası ile cezalandırılırlar.
Türk ilim ve araştırma kuruluşları ile Millî Savunma Bakanlığı
tarafından bilimsel araştırma yapmak üzere Genel Müdürlüğe bildirilerek
görevlendirilen şahıslara bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
Genel Müdürlük, bir petrol işleminde veya bu işlem ile ilgili
olarak tehlikeli fiil yapıldığını belirler ise, petrol hakkı
sahibi 350 000 YTL idarî para cezası ile cezalandırılır ve petrol
işlemi durdurulur. Tehlikeli fiilin önlenmesi için Genel Müdürlüğün
vermiş olduğu süre içinde, tehlikeli fiil önlenmezse, tehlikeli
fiil ortadan kaldırılıncaya kadar, her geçen gün için 50 000
YTL idarî para cezası uygulanır ve Genel Müdürlük, masrafı petrol
hakkı sahibine ait olmak üzere, tehlikeli fiili önleyici tedbirleri
alır, hasarı tamir ve tazmin ettirir. Bu amaçla öncelikle 4 üncü
maddenin yedinci fıkrasında yer alan teminat kullanılır. Teminatın
kullanılan kısmı otuz gün içinde petrol hakkı sahibine tamamlattırılır.
Teminat yetmediği takdirde kalan miktar, petrol hakkı sahibinden
onbeş gün içinde tahsil edilir. Tehlikeli fiil nedeniyle önemli
ve tamiri mümkün olmayan bir hasar veya zarar meydana geldiği
Genel Müdürlük tarafından belirlenirse, petrol hakkı sahibine
500 000 YTL idarî para cezası uygulanır.
Bu Kanunun verdiği bir hakkın kullanılmasını veya Genel Müdürlüğün
bir görevlisinin görevini yapmasını engelleyenlere 50 000 YTL
idarî para cezası uygulanır.
Kanun, yönetmelik ve diğer mevzuat gereği istenilen her türlü
bilgi ve belgelerin bir takvim yılı içinde iki defa zamanında
eksiksiz gönderilmemesi durumunda, petrol hakkı sahibi 10 000
YTL idarî para cezası ile cezalandırılır. Bir takvim yılında
ikiden fazla tekrarı halinde her tekrar için 10 000 YTL ayrıca
idarî para cezası uygulanır. Bu Kanuna göre yapılan başvurularda
gerçek dışı beyanda bulunanlar 50 000 YTL idarî para cezası ile
cezalandırılırlar.
İdarî tedbirler
MADDE 28- Petrol hakkı sahibi bu Kanuna, yönetmeliğe,
araştırma izni, arama ruhsatnamesi veya işletme ruhsatnamesinde
yazılı şartlardan herhangi birine uymadığı takdirde, kendisine
doksan gün süre içinde şartlara uyması ihtar edilir ve uymaması
durumunda ilgili petrol hakkının feshedileceği bildirilir. Doksan
günlük sürenin bitiminde petrol hakkı sahibinin şartlara uyabilmesi
için ek süreye ihtiyaç var ise altmış günü geçmemek üzere ek
süre verilir veya petrol hakkı feshedilir.
Arama veya işletme ruhsatnamesi sahibi 4 üncü maddenin dört,
altı, yedi ve sekizinci, 16 ncı maddenin dördüncü, 17 nci maddenin
beşinci ve 18 inci maddenin ikinci fıkralarında belirtilen hükümlerden
herhangi birine uymadığı takdirde, hakkında doksan günlük süre
verilmek suretiyle veya doğrudan doğruya fesih yaptırımı uygulanır.
Fesih kararı, Genel Müdürün teklifi üzerine Bakan tarafından
verilir. Feshine karar verildiği takdirde, araştırma izninden,
arama veya işletme ruhsatnamesinden doğan haklar, fesih tarihinden
itibaren sona erer. Mevzuata uyma için verilen süreler içinde,
şartlara uyum için gerekli çalışmalar, petrolün satışı ve tehlikeli
fiilin önlenmesi dışında hiçbir işlem yapılamaz.
Transit boru hatları
MADDE 29- Ham petrolün veya doğal gazın bir
başka ülkeye tevcihen bir milletlerarası andlaşmaya dayanmaksızın
Türkiye üzerinden transit geçişini veya Türkiye'ye gelişini sağlayacak
bir boru hattı kurulmasına bu Kanunun 17 nci maddesinde belirtilen
sürelerle Bakanlar Kurulunca izin verilir. Bu kapsamda verilen
izinlere ilişkin hak ve mükellefiyetler ile kamulaştırma işlemleri;
bu Kanunun ilgili hükümlerine tâbidir. Gerektiğinde bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar hakkında karar almaya Bakanlık
yetkilidir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Bazı Kanunlarda Yapılan Değişiklikler
MADDE 30- 19/4/1926 tarihli ve 815 sayılı Türkiye
Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Kara Suları
Dahilinde İcrayı San'at ve Ticaret Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine "bilumum
deniz esnaflığı icrası" ibaresinden sonra gelmek üzere "(petrol
arama ve üretim faaliyetleri hariç)" ibaresi ile 4 üncü maddesinin "ecnebi
tahlisiye gemilerinin" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve petrol
arama ve üretim faaliyetlerinde kullanılan deniz vasıtalarının" ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 31- 7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol
Kanununun 18 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "teftiş
kurulu başkanı ve müfettişlerden;" ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 32- 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga
Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı Tablonun "IV-Ticarî ve Medenî
İşlerle İlgili Kâğıtlar" başlıklı bölümüne aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"36. Türk Petrol Kanunu kapsamında petrol hakkı sahiplerinin
petrol arama ve üretim faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen
sözleşmeler."
MADDE 33- 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel
Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesine aşağıdaki (8) numaralı
bent eklenmiştir.
"8. (II) sayılı listedeki 8701.20, 87.04, 87.05 ve 87.09 G.T.İ.P.
numaralarında yer alan malların, münhasıran petrol arama faaliyetinde
kullanılmak üzere ilk iktisabı,''
MADDE 34- 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı
Petrol Piyasası Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
"Biyodizel
EK MADDE 2- Biyodizel üreticileri, EPDK tarafından çıkarılacak
yönetmelikte belirlenen kalite standartlarına göre üretim yapmak
üzere, yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslar dahilinde bedelsiz
olarak üretim lisansı alırlar ve üretimlerini lisans kapsamında
yaparlar. Kalite denetimleri EPDK tarafından yapılır veya yaptırılır.
Petrol piyasasında faaliyet gösteren rafinerici ve dağıtıcılar,
tamamen yerli tarım ürünlerini kullanarak üretim yapan biyodizel
üreticilerinden temin edecekleri biyodizeli akaryakıt ile en
az yüzde iki oranında harmanlayabilirler. Harmanlama oranları
ile ilgili denetimler EPDK tarafından yapılır.
Biyodizel üreticileri her yıl, bir sonraki yıl için piyasaya
sunabilecekleri üretim miktarını ve her üç aylık dönem gerçekleşmelerini
yılı içinde EPDK'ya bildirir.
Biyodizel üreticileri sadece yerli tarım ürünlerinden üretilen
saf biyodizel dağıtımı ve satışı yapmak için bu Kanunun 7 nci
ve 8 inci maddelerindeki esaslara göre ve yıllık en az otuz bin
ton saf biyodizel satış projeksiyonu vermek koşuluyla dağıtım
lisansı ve bayi lisansı alabilir. Dağıtım ve bayi lisanslarının
teknik ve ekonomik şartları EPDK tarafından belirlenir.
Bu maddenin birinci, ikinci ve dördüncü fıkralarına aykırı faaliyet
gösterenlere bu Kanunun 19 uncu maddesinin (a) bendi hükümleri,
üçüncü fıkrasına aykırı faaliyet gösterenlere ise aynı maddenin
(b) bendi hükümleri ile bu Kanunun genel hükümleri uygulanır.”
MADDE 35- 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun
2 nci maddesinin (5), (7) ve (44) numaralı bentleri aşağıdaki
şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“5) Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta
hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, biyodizel, fuel-oil
türleri ile Kurum tarafından belirlenen diğer ürünleri,
7) Akaryakıtla harmanlanan ürünler: Metil tersiyer bütil eter
(MTBE), denatüre biyoetanol, biyodizel ve benzeri akaryakıt ile
eşdeğer vergiye tâbi olan ve olacak ürünleri,
44) Ürün: Fiziksel veya kimyasal işlem, rafinaj veya diğer yöntemlerle
elde edilen ürün veya ara ürün herhangi bir hidrokarbonu,”
“45) Biyodizel: Akaryakıt olarak veya akaryakıt ile harmanlanarak
kullanılmak üzere, bitkisel ve hayvansal yağlar veya bitkisel
ve hayvansal atık yağlardan elde edilen ürün türevi yağ asiti
metil esterleri karışımını,
46) Biyoetanol: Akaryakıt ile harmanlanmak üzere şekerli, nişastalı
bitkilerden, her türlü selülozik kaynaklardan ve biyokütle atık
ve artıklarından üretilen denatüre etil alkolü,”
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Yönetmelik
MADDE 36- Bu Kanunun hükümlerinin uygulanması
ile ilgili usûl ve esaslar Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak
yönetmeliklerle düzenlenir. Yönetmelikler bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde çıkarılır.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat ve atıflar
MADDE 37- Bu Kanunla;
a) 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun
5/A maddesinin (b) ve (f) bentleri,
b) 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun
11 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin dördüncü
paragrafı,
c) 18 inci maddesi hariç olmak üzere 7/3/1954 tarihli ve 6326
sayılı Petrol Kanunu,
yürürlükten kaldırılmıştır.
Diğer kanunlarda 6326 sayılı Kanuna yapılmış olan atıflar bu
Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce alınmış arama ruhsatnameleri, bu Kanun ile yürürlükten
kaldırılan 6326 sayılı Petrol Kanununun 122 nci maddesi gereğince
kazanılmış hakları saklı kalmak üzere, arama ruhsatlarına ilişkin
olarak mevcut bulunan bölgesel veya ruhsat bazındaki sondaj mükellefiyetleri
bu Kanuna göre düzenlenir ve söz konusu mükellefiyetlerle ilgili
olarak alınmış olan teminatlar güncelleştirilir. Bu işlemler
Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bir yıl içinde Genel Müdürlük
tarafından tamamlanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış arama ve
işletme ruhsatnameleri bu Kanun hükümlerine tâbidir. Ancak, Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce denizlerde alınmış arama ve işletme
ruhsatnameleri, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapılacak
ilk uzatım tarihinden itibaren bu Kanun hükümlerine tâbidir.
Petrol hakkı sahiplerinin kendi petrolünü taşımak üzere bu Kanun
ile yürürlükten kaldırılan 6326 sayılı Petrol Kanunu kapsamında
almış olduğu boru hattı belgeleri işletme ruhsatlarının eki haline
getirilir.
GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte başlamış olan ve bu Kanun ile yürürlükten kaldırılan
6326 sayılı Kanun kapsamında alınan bir belge ile ilgili olarak
başlatılmış veya yapımı devam eden projeler tamamlanıncaya kadar
ithalat, ihracat ve kamulaştırma haklarının yürürlüğü devam eder.
GEÇİCİ MADDE 3- Bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren yeni yönetmelikler ve ilgili mevzuat düzenleninceye
kadar mevcut Petrol Tüzüğü ve ilgili mevzuatın bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
GEÇİCİ MADDE 4- Bu Kanun ile yürürlükten kaldırılan
6326 sayılı Petrol Kanununun 116 ncı maddesinin (3) numaralı
fıkrası gereğince yapılan transferler nedeniyle 1995, 1996 ve
1997 malî yılları bütçe kanunlarında yer alan "6326 Sayılı Petrol
Kanunu Gereğince Ödenecek Kur Farkları" ve "Petrol Arama ve Petrolle
İlgili Faaliyetleri Düzenleme Fonuna Ait Hizmetler" harcama kalemlerinden
1995, 1996 ve 1997 yıllarında yapılan kur farkı ödemeleri ilgililer
adına kişi borçları hesabına alınarak terkin edilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 5- Ekli (1) sayılı listede yer
alan kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki Petrol İşleri Genel
Müdürlüğüne ait cetvelden çıkarılmıştır.
Çıkarılan bu kadroların yerine (2) ve (3) sayılı listelerde
yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin
Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığına ve Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğüne ait bölümlerine sırasıyla eklenmiştir.
Yukarıdaki listede yer verilen düzenlemeye göre Genel Müdürlükte
Teftiş Kurulu Başkanlığında görevli Teftiş Kurulu Başkanı, Başmüfettiş,
Müfettiş ve Müfettiş Yardımcılarının bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren en fazla üç ay içinde Genel Müdürlükteki her türlü ilişkileri
kesilerek Bakanlık ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne atamaları
yapılır.
Ancak, yukarıdaki şekilde ataması yapılamayan söz konusu personel,
üç aylık sürenin bitiminden itibaren beş gün içerisinde Devlet
Personel Başkanlığına liste halinde bildirilir. Bu personel Devlet
Personel Başkanlığınca 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun
22 nci maddesinin iki, üç, dört ve beşinci fıkralarında belirtilen
esas ve usûller çerçevesinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına
nakledilirler. 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca Özelleştirme
Fonundan karşılanması öngörülen ödemeler Genel Müdürlük tarafından
karşılanır.
Yürürlük
MADDE 38- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 39- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
1 SAYILI LİSTE
İPTAL EDİLEN KADROLAR
KURUMU: PETROL İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TEŞKİLÂTI: MERKEZ
SERBEST TUTULU
KADRO KADRO
SINIFI UNVANI DERECESİ ADEDİ ADEDİ TOPLAM
GİH Teftiş Kurulu Başkanı
1 1
1
GİH Başmüfettiş
1 8
8
GİH Müfettiş
1 4
4
GİH Müfettiş
3 1
1
GİH Müfettiş
5 1
1
GİH Müfettiş (Özelleştirme)
1-7 10 10
TOPLAM
25 25
2 SAYILI LİSTE
İHDAS EDİLEN KADROLAR
KURUMU: ENERJİ VE TABİÎ KAYNAKLAR BAKANLIĞI
TEŞKİLÂTI: MERKEZ
SINIFI UNVANI DERECESİ KADRO
ADEDİ
GİH Başmüfettiş
1 4
GİH Müfettiş
1 2
GİH Müfettiş
3 1
TOPLAM
7
3 SAYILI LİSTE
İHDAS EDİLEN KADROLAR
KURUMU: DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TEŞKİLÂTI: MERKEZ
SINIFI UNVANI DERECESİ KADRO
ADEDİ
GİH Başmüfettiş
1 5
GİH Müfettiş
1 2
GİH Müfettiş
5 1
GİH Müfettiş (Ö)
1-7 10
TOPLAM
18
